مراحل اخذ مجوزها براي شرکتهاي دانش‌بنيان تسهيل شود
گفت‌و‌گو با یوسف گرجی مهلبانی، رئیس پارک علم و فناوری قزوین
استان قزوين از يک‌سو در مجاورت پايتخت قرار دارد و راحت‌تر از بسياري استان‌هاي ديگر مي‌تواند از امکانات تهران استفاده کند و از سويي ديگر سال‌ها به عنوان استاني صنعتي و کشاورزي شناخته شده است. مجموع اين‌ها، شرايطي را براي قزوين فراهم مي‌کند که مي‌تواند در توسعه شرکت‌ها و واحدهاي فناور موثر باشد. پارک علم و فناوري استان قزوين نيز بنابر مسئوليتي که دارد، در اين زمينه خدمات متنوعي را به متقاضيان ايجاد شرکت‌هايي بر مبناي محصولات دانش‌بنيان ارائه مي‌دهد و به آن‌ها در طي کردن اين مسير کمک مي‌کند؛ اما در مسير حرکت شرکت‌ها و پارک، مشکلاتي وجود دارد که دکتر يوسف گرجي مهلباني، رئيس پارک علم و فناوري استان قزوين، در گفت‌و‌گوي پيش رو به شرح آن‌ها مي‌پردازد.
در حال حاضر چند شرکت در پارک علم و فناوري استان مستقر هستند؟ از اين‌ها چه ميزان نوپا هستند و چه تعداد به مرحله تجاري‌سازي رسيده‌اند؟
در حال حاضر 155 واحد فناور در سه مقطع رشد مقدماتي، رشد و موسسات در پارک علم و فناوري استان قزوين مستقر هستند، به اين ترتيب که 100 هسته و واحد فناور در دوره رشد مقدماتي و اغلب استارت‌آپي و نوپا هستند و البته تعداي از ايشان موفق به توليد نمونه اوليه نيز شده‌اند. 55 واحد فناور در دوره رشد و موسسات که موفق به توليد نمونه اوليه محصول خود شده‌اند و در مراحل اوليه تجاري‌سازي محصول خود هستند يا موفق به توليد نيمه‌صنعتي و صنعتي شده‌اند. لازم است به اين نکته هم اشاره کنم که تاکنون 93 محصول از واحدهاي فناور مستقر در پارک علم و فناوري به مرحله نمونه‌سازي رسيده‌اند و از آن‌ها رونمايي شده است.
اين شرکت‌ها بيشتر در چه زمينه‌هايي فعاليت مي‌کنند؟
غالب فعاليت واحدهاي فناور مستقر در پارک عبارتند از مکانيک (طراحي و ساخت)، صنايع شيميايي، فناوري اطلاعات و ارتباطات و نرم‌افزارهاي کامپيوتري، سخت‌افزارهاي رايانه‌اي، برق قدرت و الکترونيک، کنترل و مخابرات و علوم کشاورزي و گياهان دارويي.
يکي از نکاتي که مطرح مي‌شود اين است که شرکتهاي مستقر در استان‌ها در ابتدا با توجه به پتانسيل‌هاي منطقه‌اي، مشکلات همان استان و منطقه را حل کنند. آيا در استان شما اين اتفاق افتاده است؟ ظرفيت‌ها و مشکلات قزوين چيست؟
استان قزوين داراي پتانسيل بسيار زيادي در بخش‌هاي صنعت به ويژه صنايع شيميايي، قطعه‌سازي و صنايع وابسته به خودرو و لوازم خانگي، هنر (خصوصا هنر خطاطي) و کشاورزي به خصوص در توليد نهال، گياهان دارويي، انگور و صنايع وابسته به آن است. همچنين به دليل وجود دانشگاه‌هاي متعدد موفق در استان، پتانسيل بسيار زيادي در تربيت و تامين نيروي انساني متخصص در زمينه‌هاي مختلف دارد. از طرفي مشکلات استان را مي‌توان در چند بخش دسته‌بندي کرد. از جمله اين‌که ما با معضل شامل اشتغال، به ويژه در قشر تحصيلکرده روبهرو هستيم. از طرفي مهاجرت سنتي به قزوين براي تجارت و اشتغال داريم و کمبود آب خصوصا در بخش کشاورزي. از سويي مشکلات اخير پيش‌آمده ريزگردها به دليل کمبود آب و آسيب‌ديدن لايه رويي خاک در بخش‌هايي از استان قزوين نيز وجود دارد. همچنين با عدم وجود سرمايه کافي براي اتمام پروژه‌هاي صنعتي دست به گريبانيم.
در اين راستا پارک علم و فناوري استان قزوين با همکاري مراکز رشد استان به تشويق اقشار علمي جامعه به منظور ورود به اين حوزه‌ها اقدام کرده و طرح‌هاي متعددي بر اساس پتانسيل موجود و با توجه به نيازهاي استان شکل گرفته است، مانند نرم‌افزارهاي برآورد نياز واقعي گياهان، سيستم آبياري هوشمند، تصفيه فاضلاب به روش نوين، پرورش نهال بدون خاک و...
شما در پارک چه خدماتي به شرکت‌ها ارائه مي‌دهيد؟
خدماتي را که پارک علم و فناوري به واحدها ارائه مي‌دهد، مي‌توان در چند دسته قرار داد. ما در حوزه خدمات مشاوره‌اي، ارائه مشاوره‌هاي تخصصي در زمينه طرح کسب و کار، بازار و ساير مسائل مربوط به تاسيس و راه‌اندازي شرکت را داريم. خدمات آموزشي‌مان شامل برگزاري دوره‌هاي آموزشي به منظور توانمندسازي نيروي شاغل در واحدهاي فناور در حوزه‌هاي مختلف از جمله دوره بازاريابي، قيمت‌گذاري، تصميم‌گيري، قوانين تجارت، قوانين ثبت شرکت‌ها و ساير دوره‌هاي مورد نياز مي‌شود. در حوزه ارائه تسهيلات مالي نيز به واحدهاي فناور در دو قالب سرمايه در گردش و تسهيلات مدت‌دار تسهيلاتي ارائه مي‌دهيم که هدف اين‌ها حمايت از اين واحدها در کاربردي‌کردن دانش فني است. از سويي ديگر با سازمان‌هاي ذيربط به صورت مکاتبه، بازديدهاي دوطرفه و... ارتباطاتي را صورت مي‌دهيم که سه هدف براي آن داريم؛ يکي معرفي محصول واحدهاي فناور به آن‌ها، ديگري ايجاد زمينه‌هاي لازم جهت انعقاد قرارداد و در نهايت سهولت در امر اخذ مجوزهاي لازم در توليد محصول واحدهاي فناور است. در نهايت نيز تلاش مي‌کنيم به اين واحدها در زمينه جذب سرمايه‌گذار از طرق مختلف کمک کنيم.
چه مشکلاتي داريد که اگر حل شوند، روند خدمت‌رساني به شرکت‌ها تسهيل مي‌شود؟
مشکلاتي که پارک علم و فناوري در راستاي دستيابي به اهداف خود و حمايت از واحدهاي فناور با آن روبهرو است، عبارتند از: عدم تخصيص بودجه‌هاي استاني مناسب، در اختيار نداشتن بودجه براي ارائه تسهيلات به واحدهاي فناور، ضعف همکاري و تعامل برخي دستگاه‌هاي اجرايي در خصوص حمايت از سرمايه‌گذاري، تبليغات محدود در خصوص فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري، نبود الگوي بومي و نقشه کلان فناوري و وجود سازمان‌هاي موازي، دسترسي نداشتن به تسهيلات با بهره مناسب براي تازه‌واردين به صنعت، عدم فرهنگ‌سازي در راستاي سرمايه‌گذاري ريسک‌پذير و نداشتن همکاري لازم در خصوص رفع مشکل آب شرب و حمل و نقل پارک.
با توجه به اين‌که ارتباط نزديکي با تعداد زيادي از شرکت‌ها و واحدهاي فناور داريد، مشکلات آن‌ها را چه مي‌دانيد؟
از مهم‌ترين مشکلات پارک علم و فناوري و ساير مراکز رشد در خصوص هسته‌ها و واحدهاي فناور متقاضي دانش‌بنياني، ارزيابي و مميزي دانش‌بنياني آن‌هاست. در ارزيابي و مميزي دانش‌بنياني بعضا از داورهايي استفاده مي‌شود که نه در زمينه کسب و کار و نه در زمينه موضوع خاص آن شرکت، تخصص ندارند. داورهايي که خود تاکنون سابقه حضور در توليد و صنعت را نداشته‌اند و از مشکلات موجود در ايجاد محصول بي‌اطلاعند. لذا شرکتهاي زيادي با وجود اين‌که بنيان محصولشان بر اساس دانش خودشان بوده و در حالي که توانايي خلق محصولات بيشتري را با تکيه بر دانش، خلاقيت و نوآوري خود دارند، در ارزيابي‌ها رد مي‌شوند. اين موضوع تاثير بسياري در تمايل ساير شرکت‌ها جهت ارزيابي به دست معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري داشته و تاثيرات منفي آن بر ايده‌پردازان نخبه استان مشهود است.از سوي ديگر شرکت‌هايي که پس از مميزي موفق به کسب عنوان دانش‌بنياني مي‌شوند، از حمايت‌هاي مالي و تجاري‌سازي مناسبي برخوردار نمي‌شوند، زيرا مکانيزم تعريف‌شده‌اي براي ايشان در اين زمينه وجود ندارد. يک شرکت دانش‌بنيان نيز مانند هر شرکت ديگري کليه مراحل اخذ مجوزهاي قانوني توليد محصول خود از جمله مجوز استاندارد، پروانه بهره‌برداري، مجوز بهداشت و... را به‌ناچار طي مي‌کند که تعدد و پيچيدگي آن‌ها موجب کاهش سرمايه‌گذاري و کاهش تمايل ايجاد کسب و کار در کشور شده است. براي شرکتهاي دانش‌بنيان همان روش‌ها، ساز و کارها و قوانيني جاري است که براي هر شرکت ديگري اعمال مي‌شود. بنابراين نخبگان به اين نتيجه مي‌رسند که اخذ مجوز دانش‌بنياني در تسهيل امور و تغيير نگاه به توليد، تاثيري نداشته است. همچنين در خصوص ارائه تسهيلات به شرکتهاي دانش‌بنيان، به دليل پيچيدگي و زمانبر بودن فرايند ارائه تسهيلات، اغلب از دريافت آن منصرف مي‌شوند.
منبع: مجله دانش بنیان
ارسال به دوستان